Zostać członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością? Dla wielu marzenie. Jednak zanim zgodzisz się na przyjęcie takiego stanowiska, sprawdź jak pełnienie funkcji członka zarządu może wpłynąć na twoją sytuację materialną. A wszystko za sprawą art. 299 kodeksu spółek handlowych.

Ograniczona odpowiedzialność spółki

Jak sama nazwa wskazuje, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie odpowiada w całości za swoje długi i zobowiązania. Jej odpowiedzialność jest ograniczona do majątku, który posiada. Tak samo udziałowcy spółki: jeżeli spółka ma długi, to wspólnik może najwyżej posiadać nic niewarte udziały. Wspólnicy, podobnie jak członkowie rady nadzorczej, nie odpowiadają za zobowiązania spółki swoim osobistym majątkiem. W jaki więc sposób zabezpieczyć wierzycieli spółki, tak aby mieli oni możliwość dochodzenia swoich należności nie tylko od spółki? Odpowiedź brzmi – od członków zarządu, ale też pod pewnymi warunkami.

Odpowiedzialność a obowiązki członka zarządu

Funkcja członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością łączy się z wieloma obowiązkami. Jednak przede wszystkim członkowie zarządu zaciągają zobowiązania w imieniu spółki. To członek zarządu ma największą wiedzę o kondycji finansowej spółki. On też podejmuje najważniejsze decyzje co do jej funkcjonowania, dlatego to on według ustawodawcy powinien ponosić odpowiedzialność za ewentualne długi spółki.

Warunki odpowiedzialności członka zarządu za długi spółki

Zgodnie z art. 299 kodeksu spółek handlowych członek zarządu odpowiada za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Oznacza to, że najpierw w stosunku do spółki musi być przeprowadzona sprawa sądowa – tj. jeden z wierzycieli spółki musi złożyć pozew do sądu. Następnie zostanie wydany prawomocny wyrok, na podstawie którego może być prowadzona egzekucja komornicza. O bezskuteczności egzekucji mówimy wtedy, gdy np. komornik umorzy egzekucję z powodu braku środków spółki potrzebnych do zaspokojenia roszczenia.

Wówczas wierzyciel ma prawo zgłosić się do członka zarządu, żeby ten spełnił zobowiązania wynikające z wyroku sądu. W tym celu musi jednak złożyć nowy pozew, tym razem przeciwko członkowi zarządu.

Członek zarządu może jednak uwolnić się od odpowiedzialności za długi spółki.

Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego

Po pierwsze, członek zarządu może wykazywać, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe. Na członkach zarządu w przypadku złej sytuacji finansowej spółki ciąży obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Brak winy członka zarządu

Jeżeli nie został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości ani nie wszczęto postępowania układowego, to członek zarządu może próbować zwolnić się z odpowiedzialności gdy wykaże, że brak działania nastąpił nie z jego winy. Pamiętajmy, że członek zarządu ma dostęp do dokumentów spółki, zawiera umowy itp., więc niezwykle karkołomna będzie próba udowodnienia, że członek zarządu nie ponosi winy. Będzie to np. obłożna choroba członka zarządu, która czasowo uniemożliwiła mu pełnienie tej funkcji.

I tak nie byłoby szkody

Natomiast trzecia opcja na zwolnienie się z odpowiedzialności to wykazanie, że pomimo tego, że wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony oraz nie wszczęto postępowania układowego, to wierzyciel nie poniósł szkody. Będzie to m.in. gdy ogłoszenie upadłości i tak nie spowodowałoby spłaty długu spółki w wyższej wysokości niż po ogłoszeniu upadłości.

Zakres odpowiedzialność członka zarządu za długi spółki

Odpowiedzialność jest też nieograniczona, co oznacza, że członek zarządu odpowiada za całą kwotę zobowiązań spółki swoim aktualnym jak i przyszłym majątkiem. Dodatkowo na podstawie 299 kodeksu spółek handlowych można dochodzić nie tylko roszczenia głównego (czyli kwoty określonej na fakturze), ale również odsetek za opóźnienie, kosztów postępowania (opłaty sądowej za pozew, najczęściej 5% dochodzonej kwoty), kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów bezskutecznego postępowania egzekucyjnego. Do tego dochodzą jeszcze koszty postępowania sądowego przeciwko członkowi zarządu. W rezultacie odpowiedzialność finansowa członka zarządu ulega znacznemu powiększeniu.

Solidarna odpowiedzialność członka zarządu za długi spółki

Członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania solidarnie. Co to oznacza? Gdy jest kilku członków zarządu, wierzyciel ma prawo zdecydować, od którego członka zarządu będzie dochodził należnej mu kwoty. Ma możliwość dochodzenia należności w częściach od każdego z członków, ale może też dochodzić od jednego całości zobowiązania. Później członek zarządu, który zapłacił całość, może dochodzić od pozostałych członków zwrotu „nadpłaconej” części.

Rozwaga – najlepsza na wszystko

Po otrzymaniu propozycji pełnienia funkcji członka zarządu, trzeba się chwilę zastanowić. Przede wszystkim rozwagi wymaga określenie, na ile pełnienie funkcji członka zarządu będzie łączyło się z uzyskaniem faktycznego wpływu na funkcjonowanie spółki. Chodzi przede wszystkim o sytuację, gdy ktoś będzie pełnił funkcję członka zarządu, ale tylko „na papierze” i nie będzie wiedział o zobowiązaniach i kondycji finansowej spółki. Wówczas trudno jest zgłosić w odpowiednim momencie wniosek o ogłoszenie upadłości.

Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości może być uznawane za przyznanie się do porażki. A najtrudniej przyznać się do niepowodzeń przed samym sobą. Jednak zawsze trzeba mieć z tyłu głowy odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki i art. 299 kodeksu spółek handlowych. Więc nawet jeżeli złożenie wniosku jest dla członka zarządu trudne, to dla dobra jego osobistych finansów powinien zrobić to, jak tylko zachodzą ku temu okoliczności.