W ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie ma definicji wizerunku. Jednak ustawa posługuje się tym pojęciem i w większości przypadków wymaga uzyskania zgody na rozpowszechnianie wizerunku. Dlatego też warto ustalić co kryje się pod tym pojęciem. 

Czym jest wizerunek?

Ani w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych ani w kodeksie cywilnym nie ma definicji wizerunku.

Z pomocą przychodzi nam potoczne znaczenie tego słowa.

Słownik języka polskiego PWN wskazuje, że wizerunek to „czyjaś podobizna na rysunku obrazie, zdjęciu itp.”  

Sądy w swoich orzeczeniach przyjmują podobne rozumienie tego pojęcia.

Dla przykładu Sąd Apelacyjny w Katowicach przyjął, że „przez pojęcie wizerunku należy rozumieć każdą podobiznę bez względu na technikę wykonania, a więc fotografię, rysunek, wycinankę sylwetki, film, przekaz telewizyjny bądź przekaz wideo” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach I ACa 158/15 z dnia 28 maja 2015 r.).

Wizerunek więc to najprościej rzecz ujmując – podobizna człowieka. Nie jest istotne, w jaki sposób została utrwalona. Istotne jest natomiast, żeby osobę na zdjęciu czy rysunku można było rozpoznać.

Wizerunek może przysługiwać tylko i wyłącznie ludziom. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna nie mają wizerunku i nie mogą żądać ochrony z tego tytułu.

Dobra osobiste

Wizerunek jest również dobrem osobistym. Wynika to wprost z art. 23 kodeksu cywilnego.

Artykuł ten brzmi następująco:

Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Wizerunek jako jedno z dóbr osobistych podlega nie tylko ochronie wynikającej z prawa autorskiego, ale również wynikającej z prawa cywilnego.

W szczególności osoba, której dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania takiego działania. Jeżeli więc ktoś chce rozpowszechnić zdjęcie z naszym wizerunkiem, mimo naszego sprzeciwu, możemy dochodzić, żeby zdjęcie nie zostało opublikowane.

Jeżeli wizerunek został już naruszony (nasze zdjęcie już zostało opublikowane), to wówczas można dochodzić od osoby naruszającej usunięcia skutków tego działania. Najczęściej będzie to obowiązek złożenia przeprosin czy  usunięcie zdjęcia. Można również dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny.

Wizerunek nawet w nie-utworze

Mimo że kwestie związane z prawem do wykorzystania wizerunku zostały uregulowane w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, to zależność między prawem autorskim, a utrwaleniem wizerunku nie jest aż tak silna, jak mogłoby się wydawać.

Nie każde zdjęcie można zakwalifikować jako utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Zdjęcie może nie mieć charakteru twórczego, ale jeżeli mamy na nim utrwalony czyjąś podobiznę, to i tak będzie potrzebne uzyskanie zezwolenia na rozpowszechnienie wizerunku.

Potwierdza to wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 kwietnia 2016 r. (sygn. akt I ACa 1826/15). Sąd uznał, że uregulowania dotyczące wykorzystania wizerunku nie są jasne, ale należy przyjąć wykładnię językową przepisów. W ustawie o prawie autorskim nie ma zawężenia, że wizerunek może być utrwalony tylko i wyłącznie w utworze.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej dotyczącej wykorzystania wizerunku, to zapraszam do KONTAKTU.