Inspiracja do napisania tego artykułu pojawiła się w trakcie współpracy z Tekstowni.pl. Byłam gościem organizowanego przez Ewę Szczepaniak kursu online dla początkujących copywriterów. Dla tych, który nie wzięli udziału w kursie przygotowałam listę 9 kwestii prawnych, na które powinien zwrócić uwagę początkujący copywriter.

1. Umowa o dzieło czy umowa o świadczenie usług?

To podstawowy dylemat – którą z tych umów wybrać. Umowa o dzieło i umowa o świadczenie usług mają jedną znaczącą różnicę, która przekłada się na wybór typu umowy przez copywritera.

Umowa o dzieło, to umowa konkretnego rezultatu. W wyniku realizacji przedmiotu umowy powstanie np. artykuł na bloga, folder reklamowy, treść ulotki itp.

Natomiast umowa o świadczenie usług to umowa starannego działania. Przykładem usługo będzie np. wykonanie korekty tekstu.

Copywriter powinien podpisywać ze swoimi klientami umowę o dzieło. Tylko w wyjątkowych przypadkach powinien przedstawiać swoim klientom umowę o świadczenie usług.

2. Wzór umowy o dzieło dla copywritera

Swój wzór umowy to oszczędność czasu i pieniędzy. Na początku swojej działalności dobrze zainwestować w przygotowanie wzoru umowy. Taka umowa zabezpieczy copywritera przed brakiem płatności, roszczeniami klienta, ograniczy odpowiedzialność czy w sposób korzystny dla copywritera rozstrzygnie kwestię praw autorskich.

Dodatkowo w umowie dobrze jasno sformułować zakres prac, które powinien wykonać copywriter. Im jaśniejsza treść umowy, tym mniej problemów pojawi się podczas współpracy.

Jeżeli jesteś zainteresowany zakupem przygotowanego przeze mnie wzoru umowy o dzieło dla copywritera, to zapraszam do Copybutiku prowadzonego przez Tekstowni.

Więcej o zaletach własnego wzoru umowy.

3. Podpisanie umowy przez copywritera

Sam wzór umowy to za mało. Taką umowę trzeba jeszcze podpisać.

Copywriter powinien pamiętać, że jeżeli na podstawie umowy udziela wyłącznej licencji albo przenosi autorskie prawa majątkowe, to musi zawrzeć taką umowę na piśmie. Bez pisemnej umowy licencja czy przejście praw majątkowych będzie nieważne.

4. Prawa autorskie, które przysługują copywriterowi

Wytworem pracy copywritera najczęściej będzie utwór w rozumieniu ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Artykuł 1 tej ustawy mówi brzmi tak:

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia

Więc wszystko co wytworzy copywriter, o ile będzie to przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, będzie korzystało z ochrony przewidzianej w prawie autorskim.

Przykładem takiego utworu może być np. artykuł specjalistyczny, fotografia, opowiadanie, wiersz itp.

5. Prawa autorskie – osobiste i majątkowe

Prawa autorskie przysługują twórcy, czyli osobie, która dane dzieło wykonała. Copywriter w momencie stworzenia np. artykułu nabywa prawa autorskie:

• osobiste;
• majątkowe.

Osobiste prawa majątkowe w dużym skrócie sprowadzają się do tego, że copywriter jest autorem artykułu. Te prawa osobiste są nieograniczone czasowo. A co najważniejsze – nie można ich przenieść na inną osobę.

To znaczy, że nikt nie może oznaczyć swoim nazwiskiem artykułu napisanego przez copywritera. Tak wynika z przepisów prawa. Jak jest w rzeczywistości – każdy, kto działa w tej branży doskonale zdaje sobie z tego sprawę.

Dodatkowo copywriter w momencie napisania artykułu nabywa autorskie prawa majątkowe do wytworzonego przez siebie utworu. Te prawa pozwalają na czerpanie zysków z utworu.

One mogą być przeniesione w drodze umowy. Jeżeli więc copywriter przenosi prawa autorskie, to dotyczy to właśnie tych praw majątkowych.

6. Licencja czy przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworów stworzonych przez copywritera

Copywriter ma dwie możliwości przekazania autorskich praw majątkowych. Może:

• udzielić licencji;
• przenieść autorskie prawa majątkowe.

Licencja

Udzielenie licencji powoduje, że całość praw majątkowych nadal pozostaje przy copywriterze. Natomiast klient może korzystać z dzieła w ramach udzielonej mu licencji.

Są dwa typy licencji:

• wyłączna;
• niewyłączna.

Na podstawie licencji wyłącznej tylko jeden klient będzie miał możliwość korzystania z utworu stworzonego przez copywritera.

W przypadku licencji niewyłącznej – kilku klientów będzie mogło korzystać z jednego utworu.

Licencja może też być udzielona na czas określony (np. na 1 rok czy 4 lata) jak i na czas nieokreślony.

Po wygaśnięciu licencji, licencjobiorca nie ma prawa korzystać z utworu copywritera w umówionym zakresie.

Przeniesienie praw autorskich majątkowych

Jeżeli copywriter przenosi autorskie prawa majątkowe na rzecz swojego klienta, to copywriterowi nie będą przysługiwać te prawa.

Po przeniesieniu autorskich praw majątkowych przy copywriterze zostaną tylko prawa osobiste.

Widać już, które rozwiązanie jest korzystniejsze dla copywritera. Lepiej, jeżeli udzieli swojemu klientowi licencji niewyłącznej i jeszcze na ograniczony czas.

Niestety w większości klientów chce przeniesienia na nich praw majątkowych do utworów. Jednak zawsze warto negocjować, a za przeniesienie praw autorskich majątkowych pobierać wyższe wynagrodzenie.

Jeszcze na tym nie koniec komplikacji – pozostają jeszcze tajemnicze pola eksploatacji.

7. Pola eksploatacji

W umowie (niezależnie czy jest to licencja czy przeniesienie autorskich praw majątkowych) copywriter powinien wskazać pola eksploatacji.

Pola eksploatacji to nic innego jak sposoby wykorzystania utworu. W przypadku artykułu będzie to np. publikacja w internecie, druk czy zapis techniką cyfrową.

W umowie należy wyraźnie wskazać pola eksploatacji.

Nie można przenieść praw autorskich majątkowych na polach eksploatacji, które w tym momencie nie są znane. Taki zapis będzie nieważny.

8. Użycie prac copywritera w portfolio

Warto w umowie zapewnić sobie możliwość użycia prac wykonanych dla danego klienta we własnym portfolio.

Lepiej taką zgodę uzyskać w umowie. Wtedy nie będzie żadnych wątpliwości, czy copywriter może użyć przygotowanego przez siebie artykułu do promocji własnej działalności.

W umowie warto też zastrzec zgodę na użycie w portfolio nazwy klienta, dla którego dany utwór był przygotowany. Nie zawsze klient będzie chciał zgodzić się na ujawnienie swojej współpracy z copywriterem, dlatego ja jestem zwolenniczką, żeby takie kwestie wyjaśniać na etapie podpisywania umowy.

9. Zakazy konkurencji i wyłączność w umowie dla copywritera

Copywriter powinien uważać na zapisy dotyczące zakazu konkurencji czy wyłączności. Klienci często wymagają, żeby dany copywriter pracował tylko dla nich lub nie współpracował z ich konkurentami.

Często za naruszenie zakazu konkurencji czy wyłączności klienci chcą nałożyć na copywritera karę umowną.

Jednak kara umowna nie jest jedynym problemem. Jeżeli zakaz konkurencji będzie bardzo szeroko zakreślony, to może to znacznie utrudnić copywriterowi zdobywanie nowych klientów.

Jesteś zainteresowany zakupem przygotowanego przeze mnie wzoru umowy o dzieło dla copywritera? Zapraszam do Copybutiku prowadzonego przez Tekstowni.

Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące umowy o dzieło dla copywritera albo chcesz skorzystać z indywidualnej porady prawnej, to zapraszam do KONTAKTU.