Przenieś tyle praw (autorskich), ile możesz

przeniesienie praw autorskich

Na początku mała zagadka.

Jan X zrobił zdjęcie. Bez wątpienia jest to utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Udzielił następnie licencji do tego zdjęcia Piotrowi Y. A ten przeniósł autorskie prawa majątkowe na Annę Z.

Gdzie w tym przykładzie jest błąd? Kto go popełnił?

Już odpowiadam.

Piotr Y przeniósł prawa, których nie posiadał. Autor zdjęcia Jan X nie przekazał Piotrowi Y autorskich praw majątkowych. Udzielił mu tylko licencji. To tak jakby Piotr Y sprzedał komuś nie swój dom albo leasingowany samochód.

Jest na to prawnicza paremia. Dla zainteresowanych: brzmi ona nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet. Zgodnie z nią nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, niż jemu samemu przysługuje.

W przypadku domu czy samochodu nie ma problemu. Raczej wiesz, że jesteś właścicielem domu, a nie jego dzierżawcą czy najemcą. W przypadku autorskich praw majątkowych natomiast nie dostrzeżesz tego tak szybko.

Musisz np. dokładnie przeczytać umowę, na podstawie której nabyłeś prawa autorskie, żeby wiedzieć, co dalej zrobić z utworem.

Na co powinieneś zwrócić uwagę, żeby nie przenieść więcej praw do utworu, niż ich masz? Albo nie stać się „właścicielem” praw przejętych od osoby, której te prawa nigdy nie przysługiwały?

Kto jest autorem utworu?

Zacznij od początku. To znaczy ustal, kto jest autorem utworu. To jemu w momencie powstania utworu przysługują autorskie prawa majątkowe i osobiste. Autor również może tymi prawami dysponować.

Mała uwaga: autorem w świetle prawa autorskiego może być tylko osoba fizyczna. Jeżeli szukasz autora utworu, to zawsze będzie to Jan Kowalski czy Piotr Nowak. Nigdy autorem nie będzie np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna.

Zawarcie umowy bezpośrednio z autorem

Gdy zawierasz umowę bezpośrednio z autorem, sprawa jest prostsza.

Musisz tylko sprawdzić, czy autor wcześniej nie przeniósł praw autorskich majątkowych, czy nie udzielił licencji wyłącznej do utworu innym osobom.

Jeżeli tak się nie stało, to autor dysponuje prawami autorskimi majątkowymi. A więc nie ma ryzyka, że przeniesie prawa autorskie czy udzieli licencji w zakresie, w którym te prawa mu nie przysługują.

Zawarcie umowy nie z autorem, w tym z osobą prawną

Utwór to wytwór pracy człowieka. Jeżeli wobec tego zawierasz umowę dotyczącą licencji czy przeniesienia praw autorskich ze spółką, to powinna zapalić się pierwsza czerwona lampka.

Czy spółka w sposób prawidłowy i w wystarczającej „ilości” nabyła prawa majątkowe, żeby móc je na Ciebie przenieść?

Spółka mogła nabyć te prawa na dwa sposoby:

  • automatycznie jako tzw. utwór pracowniczy;
  • na podstawie umowy.

W przypadku utworu pracowniczego pracodawca nabywa prawa majątkowe do utworu z mocy prawa. Jednak nie są to wszystkie prawa majątkowe, które przysługują autorowi. Na pracodawcę przechodzą tylko te prawa, które wynikają z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Tak wynika z art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

W pozostałych przypadkach przeniesienie praw autorskich majątkowych czy udzielenie licencji następuje na drodze umowy. Dlatego kluczowe będą zapisy umowy między twórcą a spółką, z którą Ty chcesz zawrzeć umowę.

Pamiętaj, że można przenieść tylko autorskie prawa majątkowe. Prawa autorskie osobiste zawsze zostają przy autorze.

Licencja a przeniesienie praw autorskich majątkowych

Musisz też rozróżnić licencję od przeniesienia autorskich praw majątkowych.

Jeżeli autor udziela licencji do utworu, to prawa autorskie majątkowe zostają przy nim.

Gdy natomiast przenosi autorskie prawa majątkowe, to jemu już te prawa nie przysługują. Nabywa je od niego nowa osoba.

Można porównać to do sprzedaży czy najmu mieszkania.

Jeżeli sprzedajesz dom, to nie jesteś jego właścicielem. Staje się nim kupujący. Analogicznie jest przy przeniesieniu autorskich praw majątkowych.

Natomiast licencja jest jak umowa najmu. Właściciel mieszkania nadal nim pozostaje. Natomiast lokator może z mieszkania korzystać na swoje potrzeby.

Ma to logiczną konsekwencję.

Jeżeli komuś przysługują prawa autorskie majątkowe, to może:

  • udzielić licencji;
  • przenieść dalej autorskie prawa majątkowe.

Natomiast jeżeli ma licencję, to może tylko udzielić dalszej licencji.

Na tym polegał też błąd w zagadce, którą przytoczyłam na początku. Piotr Y miał tylko licencję do utworu. A przeniósł prawa autorskie majątkowe na inną osobę, do czego nie miał prawa.

Przeniesienie praw autorskich a pola eksploatacji

Do tej już skomplikowanej sytuacji muszę dodać jeszcze jeden element – pola eksploatacji.

Pola eksploatacji to, najprościej rzecz ujmując, sposoby, w jakie utwór może być wykorzystany. Udzielenie licencji czy przeniesienie praw autorskich odbywa się na konkretnych polach eksploatacji.

Zgodnie z zasadą, o której pisałam powyżej, nie możesz przenieść czy udzielić licencji na polach eksploatacji, na których nie możesz korzystać z utworu.

Przeniesienie praw autorskich w sposób prawidłowy nie jest proste, ale te zasady pozwolą Ci uniknąć problemów w przyszłości.

Jeżeli Ty przenosisz prawa autorskie majątkowe, to sprawdź, czy możesz dysponować tymi prawami.

A jeżeli Ty masz otrzymać od kogoś prawa majątkowe, to sprawdź, czy tej osobie przysługują interesujące Cię prawa w odpowiednim zakresie.

Jeżeli potrzebujesz indywidualnej pomocy przy ustaleniu zakresu przeniesienia praw autorskich, to zapraszam do KONTAKTU.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej?

Skontaktuj się ze mną: 609-774-245 joanna@legun.pl

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Joannę Legun w celu obsługi przesłanego zapytania. Szczegóły w Polityce prywatności.

    Przeczytaj także

    przeniesienie praw autorskich
    Prawo autorskie

    Przenieś tyle praw (autorskich), ile możesz

    Na początku mała zagadka. Jan X zrobił zdjęcie. Bez wątpienia jest to utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Udzielił następnie licencji do tego zdjęcia Piotrowi Y. A ten przeniósł autorskie prawa majątkowe na Annę Z. Gdzie w tym przykładzie jest błąd? Kto go popełnił? Już odpowiadam. Piotr Y przeniósł prawa, których nie posiadał. Autor zdjęcia Jan […]

    Czytaj więcej
    zdjęcie to utwór
    ABC prawa
    Prawo autorskie

    Nie każde zdjęcie to utwór w świetle prawa autorskiego

    Na forach internetowych pełno jest pytań fotografów o to, co zrobić, jeżeli ktoś bezprawnie użył ich zdjęcia. Najczęściej pada pytanie, w jaki sposób dochodzić pieniędzy za naruszenie praw autorskich. Trzeba jednak zacząć od odpowiedzi na inne pytanie: czy wykorzystane zdjęcie to utwór i korzysta z ochrony wynikającej z prawa autorskiego?  Prawo autorskie dotyczy tylko utworów […]

    Czytaj więcej
    zgoda na rozpowszechnianie wizerunku
    ABC prawa
    Prawo autorskie

    Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku, czyli co fotograf wiedzieć powinien

    Zdjęcia ludzi należą do najładniejszych i najwdzięczniejszych spośród powstających. Kwestia wykorzystania cudzego wizerunku zgodnie z prawem budzi jednak spore wątpliwości. W jaki sposób fotograf może korzystać z wizerunku osób, które fotografuje? Kiedy potrzebna jest zgoda na rozpowszechnianie wizerunku? Poniżej praktyczny poradnik, o tym co fotograf wiedzieć powinien, żeby zgodnie z prawem opublikować czyjś wizerunek.  Artykuł 81 […]

    Czytaj więcej