Weszły w życie nowe przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń. 10-letni termin przedawnienia roszczeń został zastąpiony krótszym 6-letnim terminem. Nie są to jednak jedyne zmiany wprowadzone na mocy nowelizacji kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 13 kwietnia 2018 r.

Termin przedawnienia roszczeń z 10 na 6 lat

Od 9 lipca 2018 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń. Skróceniu uległ najdłuższy z terminów przedawnienia obowiązujący do tej pory. Zamiast 10 lat roszczenia będą przedawniać się z upływem 6 lat.

Dla przedsiębiorców ten termin jest szczególnie istotny z punktu widzenia możliwości dochodzenia roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym. Do tej pory roszczenia zasądzone wyrokiem przedawniały się po 10 latach. Teraz przedsiębiorcy będą musieli szybciej składać lub ponawiać wnioski o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Trudniejsze dochodzenie należności przeciwko konsumentom

Omawiana nowelizacja również utrudni przedsiębiorcom dochodzenie należności od konsumentów. Do tej pory jeżeli przedsiębiorca dochodził przed sądem przedawnionego roszczenia, to liczył na to, że pozwany nie podniesie zarzutu przedawnienia roszczenia, a tym samym przedsiębiorca uzyska korzystny dla siebie wyrok.

Teraz przedsiębiorca nie będzie mógł liczyć na taki obrót sprawy.

Po upływie terminu przedawnienia roszczenia nie będzie można domagać się zaspokojenia roszczenia, które przysługuje przeciwko konsumentowi. Sąd z urzędu będzie badał, czy dane roszczenie nie jest przedawnione. Jeśli uzna, że uległo ono przedawnieniu, oddali powództwo, nawet gdy pozwany nie podejmie żadnego działania.

Od tej zasady zostało wprowadzonych kilka wyjątków.

Sąd będzie mógł nie uwzględnić okresu przedawnienia roszczenia, jeżeli będą za tym przemawiać względy słuszności. Sąd może w szczególności wziąć pod uwagę długość terminu przedawnienia (im termin będzie krótszy, tym większe szanse na uwzględnienie przedawnionego roszczenia) czy okres od upływu terminu przedawnienia do złożenia powództwa (możliwe, że jeżeli powództwo zostanie złożone dzień po upływie terminu przedawnienia, to sąd nie będzie uwzględniał „automatyzmu” przedawnienia roszczeń).

Jeżeli przedsiębiorca będzie chciał dochodzić przedawnionego roszczenia przeciwko konsumentowi, może jeszcze spróbować przytoczyć okoliczności uzasadniające późniejsze wytoczenie powództwa. Mogą to być chociażby okoliczności po stronie pozwanego – np. konsument zwodził przedsiębiorcę, że przecież za chwilkę zapłaci wymaganą kwotę.

Jednym słowem – przedsiębiorcy będą musieli weryfikować, czy dochodzone przez nich roszczenie przeciwko konsumentom nie jest przedawnione.

W relacjach B2B nic się nie zmieni. Nadal trzeba będzie podnieść zarzut przedawnienia roszczenia.

Łatwiejsze liczenie końca terminu przedawnienia roszczenia

Do tej pory liczenie terminu przedawnienia mogło przysparzać sporo problemów. Do obliczenia terminu przedawnienia trzeba było wiedzieć, kiedy roszczenie stało się wymagalne. A czasami ustalenie tego terminu nie było rzeczą oczywistą. Pisałam o tym m.in w artykule dotyczącym liczenia odsetek.

Teraz będzie łatwiej.

Koniec terminu przedawnienia roszczenia będzie przypadał na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia roszczenia jest krótszy niż dwa lata.

Nowy przepis ułatwi ustalenie, kiedy roszczenie staje się przedawnione.

Dla prawników będą szykować się gorące zakończenia roku. Do końca grudnia bowiem będzie czas na złożenie do sądu pozwu i tym samym uniknięcie przegrania sporu z uwagi na przedawnienie roszczeń.

Przepisy przejściowe – czyli który termin przedawnienia będzie obowiązywał

Sama wiedza, jaki jest nowy termin przedawnienia roszczeń, nie jest wystarczająca. Bardzo wiele osób zapomina o tzw. przepisach przejściowych. Są to zasady, które pozwolą nam ustalić, do których roszczeń który termin przedawnienia będzie miał zastosowanie.

Po pierwsze trzeba ustalić, czy w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń nasze roszczenie nie było już przedawnione. Datą graniczną jest tu 9 lipca 2018 r.

Jeżeli roszczenie w tym dniu było przedawnione, to nowe przepisy nie będą miały zastosowania.

Jeżeli w dniu 9 lipca 2018 r. nasze roszczenie nie było jeszcze przedawnione, a na mocy nowelizacji skrócił się okres przedawnienia (czyli z 10 na 6 lat), to liczymy na nowo bieg terminu przedawnienia od dnia 9 lipca 2018 r.

Dla przykładu nasze roszczenie przedawniało się z upływem 10-letniego okresu przedawnienia. Termin został skrócony do 6 lat. W dniu 9 lipca 2018 r. roszczenie nie było jeszcze przedawnione, więc 6-letni termin przedawnienia liczymy od dnia 9 lipca 2018 r. Biorąc pod uwagę, że roszczenia przedawniają się z końcem roku, to nasze roszczenie przedawni się 31 grudnia 2024 r.

Ale to byłoby za proste.

Należy jeszcze sprawdzić jedną kwestię. Kiedy uległoby przedawnieniu nasze roszczenie, gdyby nie weszła w życie nowelizacja ustawy. Jeżeli stary termin upłynąłby szybciej, to niestety ten okres przedawnienia jest dla nas wiążący.

Tu znajdziesz informację o innych, krótszych terminach przedawnienia roszczeń.

Przedawnienie roszczeń a RODO

Termin przedawnienia roszczeń jest również istotny z punktu widzenia RODO.

Rozporządzenie wprowadza zasadę ograniczenia czasu przechowywania danych osobowych. Oznacza to, że dane osobowe nie mogą być przechowywane w nieskończoność. RODO jest bardzo generalne, dlatego podpowiedzi, kiedy należy usunąć dane osobowe, trzeba szukać w przepisach prawa każdego z państw członkowskich.

Termin przedawnienia roszczeń jest wskazówką, kiedy należy usunąć dane osobowe zebrane w związku z realizowaną umową. Krótszy termin przedawnienia roszczenia oznacza, że przedsiębiorcy również szybciej będą musieli usuwać zbędne dane osobowe.

Dużym ułatwieniem pod tym kątem jest także nowy sposób liczenia przedawnienia roszczeń. Dzięki tej zmianie będzie można raz w roku przeprowadzić procedurę usuwania niepotrzebnych danych osobowych. Wcześniej każde roszczenie miało swój termin przedawnienia – czyli też inny termin na usunięcie danych osobowych. Nowelizacja sposobu obliczenia terminu przedawnienia to spore ułatwienie pod kątem RODO.

Jeżeli chcesz skorzystać z indywidualnej porady prawnej, to zapraszam do KONTAKTU.