Spółka cywilna to wciąż popularny sposób prowadzenia działalności gospodarczej. Ja jednak nie polecam zawierania umów spółki cywilnej. Moim zdaniem na ona wady, które przeważają nad jej zaletami. A więc jakie są wady i zalety spółki cywilnej? Wyliczyłam 7 wad i 4 zalety spółki cywilnej. Sprawdź, czy w Twoim przypadku plusów jest więcej niż minusów.
Zacznijmy od wad spółki cywilnej.
Wada 1 spółki cywilnej: Brak podmiotowości prawnej spółki cywilnej
Spółka cywilna to nie żadna spółka. To umowa zawarta między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Przedsiębiorcy zawierają umowę spółki, żeby wspólnie osiągnąć określony cel gospodarczy. Natomiast spółka cywilna to nie żaden odrębny byt.
Nie można utożsamiać spółki cywilnej ze spółką jawną partnerską czy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka cywilna została uregulowana w kodeksie cywilnym. Natomiast pozostałe spółki, które wymieniłam, uregulowane są w kodeksie spółek handlowych. To po prostu umowa między wspólnikami.
Wada 2 spółki cywilnej: Problemy z oznaczeniem wspólników spółki cywilnej w umowach czy regulaminach
Druga wada jest konsekwencją pierwszej – czyli braku podmiotowości prawnej spółki cywilnej.
Jeżeli „spółka cywilna” chce zawrzeć umowę z kontrahentem, to w rzeczywistości taką umowę zawierają razem wszyscy wspólnicy spółki cywilnej.
Więc prawidłowe określenie „spółki cywilnej” w umowie (w tzw. komparycji umowy) czy w regulaminie będzie wyglądać tak:
- [Imię i nazwisko wspólnika spółki cywilnej], prowadzący/ prowadząca działalność gospodarczą pod firmą [nazwa firmy, pod którą wspólnik prowadzi działalność gospodarczą] ze stałym miejscem wykonywania działalności gospodarczej w [miejscowość], przy ulicy [ulica i numer] NIP [numer NIP tego wspólnika];
- [Imię i nazwisko wspólnika spółki cywilnej], prowadzący/ prowadząca działalność gospodarczą pod firmą [nazwa firmy, pod którą wspólnik prowadzi działalność gospodarczą] ze stałym miejscem wykonywania działalności gospodarczej w [miejscowość], przy ulicy [ulica i numer] NIP [numer NIP tego wspólnika]
wspólnicy spółki cywilnej pod nazwą [nazwa spółki cywilnej] NIP [NIP spółki cywilnej]
Bardzo rzadko widzę takie oznaczenie wspólników spółki cywilnej w umowach. Najczęściej w umowie nie ma wymienionych wspólników i danych ich działalności gospodarczych. Wskazana jest tylko nazwa spółki cywilnej, jej NIP i adres.
A rodzi to sporo problemów.
Np. przy dochodzeniu należności od wspólników spółki cywilnej. Pozew trzeba złożyć przeciwko wszystkim wspólnikom spółki cywilnej.
W pozwie powinno się wskazać takie dane wspólników:
- imiona;
- nazwiska;
- adresy prowadzenia działalności gospodarczej.
W elektronicznym postępowaniu upominawczym potrzebny będzie też NIP. Jeżeli powód nie ma tych danych, to musi je ustalić we własnym zakresie (np. może skorzystać z CEIDG). Zawsze niestety można się pomylić i pozwać nie tę osobę, którą trzeba.
Wada 3 spółki cywilnej: Szeroka odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej
Jeżeli ktoś decyduje się na zawarcie umowy spółki cywilnej, to musi żywić znaczne zaufanie do pozostałych wspólników.
Wspólnicy za zobowiązania spółki odpowiadają solidarnie. To znaczy, że jeżeli jeden ze wspólników zaciągnie dług w związku z działalnością w spółce, pozostali wspólnicy będą musieli ten dług spłacić z własnego majątku.
Nie ma żadnego ograniczenia tej odpowiedzialności. Np. ograniczenia do konkretnej kwoty czy rodzajów zobowiązań.
Zawarcie umowy spółki cywilnej z nieuczciwą osobą może sporo kosztować pozostałych wspólników spółki cywilnej. Nie tylko pieniędzy, ale też nerwów.
Czy warto więc tyle ryzykować?
Wada 4 spółki cywilnej: Spółka cywilna nie nadaje się na dużą skalę działalności
Kolejna wada spółki cywilnej wynika z szerokiej odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej.
Spółka cywilna nie sprawdza się przy prowadzeniu działalności na dużą skalę. W takich przypadkach lepiej jest prowadzić działalność w formie np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Potknięcia finansowe wspólników spółki cywilnej przekładają się na osobisty majątek wspólników. Przy spółkach kapitałowych ta odpowiedzialność jest bardziej ograniczona. Stąd jeżeli prowadzenie działalności łączy się z dużym niebezpieczeństwem finansowym – lepiej zrezygnować ze spółki cywilnej.
Wada 5 spółki cywilnej: Trudność w rozwiązywaniu sporów między wspólnikami spółki cywilnej
Zróbmy proste wyliczenie.
W kodeksie cywilnym mamy 15 artykułów dotyczących spółki cywilnej.
Natomiast w kodeksie spółek handlowych jest około 60 artykułów dotyczących spółki jawnej i ponad 20 o spółce komandytowej. Nie mówiąc już o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Przepisy jej dotyczące są ujęte od artykułu 151 do 300 kodeksu spółek handlowych.
Po co ten przykład?
Chcę Ci pokazać, jak mało jest przepisów, które możesz wykorzystać w przypadku sporu ze wspólnikiem.
W kodeksie cywilnym mieści się tylko kilka artykułów, które dotyczą zarówno celu działalności, reprezentacji, wkładów czy zakończenia działalności. Na wypadek sporu między wspólnikami spółki cywilnej trudniej jest bronić swoich racji. Regulacje w tym zakresie są bardzo wątłe.
Oczywiście część kwestii można uregulować w umowie spółki cywilnej. Jednak kto, zawierając umowę, myśli już o przyszłym sporze?
Wada 6 spółki cywilnej: Wspólnicy nie wiedzą, czym jest spółka cywilna
Niestety – nawet wspólnicy spółek cywilnych nie do końca rozumieją, czym jest spółka cywilna. Najczęściej uważają, że spółka cywilna jest odrębnym bytem prawnym.
Posługują się oznaczeniem, np. Biuro księgowe spółka cywilna czy Restauracja Polska kuchnia s.c. Oba te oznaczenia się błędne.
Przedsiębiorcy powinni informować, kto jest wspólnikiem spółki cywilnej. Szczególnie taka informacja powinna pojawić się w regulaminach na stronach internetowych czy w umowach zawieranych przez „spółkę”.
O tym, jak oznaczyć w sposób prawidłowy wspólników spółki cywilnej w umowie lub regulaminie, pisałam powyżej.
Wada 7 spółki cywilnej: Współadministrowanie danymi osobowymi zgodnie z RODO
Spółka cywilna – przez to, że nie ma osobowości prawnej – nie może być odrębnym administratorem danych osobowych w rozumieniu RODO.
Wspólnicy (jako administratorzy) wspólnie ustalają cele i sposoby przetwarzania danych osobowych. A więc będą oni współadministratorami danych osobowych.
Dla przykładu.
Wspólnicy spółki cywilnej prowadzą sklep internetowy. Przetwarzają dane swoich klientów w celu realizacji ich zamówień. Każdy ze wspólników, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, jest administratorem danych osobowych. Jednak przez to, że wspólnicy mają jedną platformę sprzedażową czy księgowość itp., stają się współadministratorami danych osobowych.
Współadministratorzy powinni określić między sobą, kto za co odpowiada i kto jakie obowiązki będzie realizował.
Zaleta 1 spółki cywilnej: Szybkość założenia spółki cywilnej
Jednak spółka cywilna ma zalety. Przede wszystkim zakłada się ją bardzo szybko. Wystarczy tylko sporządzić umowę spółki cywilnej w formie pisemnej. Nie trzeba iść do notariusza czy składać wniosku o rejestrację spółki cywilnej w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Koszty założenia i prowadzenia spółki cywilnej są też niższe.
Zaleta 2 spółki cywilnej: Brak określenia wysokości wkładów
Jeżeli przedsiębiorcy chcą założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, muszą pokryć kapitał zakładowy spółki. Wynosi on co najmniej 5000 zł.
W spółce cywilnej nie ma takich wymogów.
Jedynie art. 861 kodeksu cywilnego wskazuje, że wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.
Wspólnicy mają sporą dowolność w zakresie wkładów wniesionych do spółki. Niekoniecznie musi to być określona kwota pieniędzy. Mogą to być usługi świadczone na rzecz spółki.
Zaleta 3 spółki cywilnej: Szybka likwidacja spółki cywilnej
Spółkę cywilną bardzo szybko się zawiązuje. Równie szybko można rozwiązać umowę spółki cywilnej. Nie ma potrzeby przeprowadzać formalnego postępowania likwidacyjnego spółki.
Zaleta 4 spółki cywilnej: Przekształcenie spółki cywilnej
Jeżeli przedsiębiorcy zdecydowali się na zawarcie umowy spółki cywilnej, to nie oznacza, że są na nią skazani. Mogą dokonać przekształcenia spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółkę jawną. Można również przekształcić spółkę cywilną w spółkę komandytową, gdzie komplementariuszem będzie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Można na samym początku zawrzeć umowę spółki cywilnej, a w miarę rozwoju firmy zmienić formę prowadzenia działalności gospodarczej.
Wady i zalety spółki cywilnej – podsumowanie
Spółka cywilna to ciekawy twór. Ma plusy i minusy. Jednak nie wszyscy, którzy zawarli umowę spółki cywilnej, wiedzą, jakie konsekwencje wiążą się z tego typu działalnością.
Do głównych wad spółki cywilnej należą:
- brak osobowości prawnej spółki cywilnej;
- konieczność zawierania każdej umowy ze wszystkimi wspólnikami spółki cywilnej;
- szeroka odpowiedzialność wspólników spółki za długi;
- więcej obowiązków wynikających z RODO – konieczność współadministrowania danymi osobowymi przez wspólników spółki cywilnej;
- duże ryzyko finansowe przy prowadzeniu działalności na dużą skalę.
Jednak spółka cywilna ma również zalety:
- łatwo ją założyć;
- łatwo rozwiązać umowę spółki cywilnej;
- nadaje się do działalności prowadzonych na małą skalę;
- jeżeli działalność się rozwinie – spółkę cywilną można przekształcić w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeżeli masz jakieś pytania o wady i zalety spółki cywilnej, nie wiesz, jak napisać umowę spółki cywilnej, czy chcesz przekształcić spółkę cywilną np. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością – NAPISZ.