Kilka podpisów. Tyle mnie więcej potrzebujesz, żeby wykonać znaczący krok w kierunku bezpieczeństwa Twojej jednoosobowej działalności gospodarczej. Firma to Ty. Może nawet Ty to firma. A gdyby Ciebie zabrakło? Czy ona będzie bezpieczna? By tak było, pomoże Ci ustanowienie zarządcy sukcesyjnego.

Zarządca sukcesyjny

Pełnomocnictwo i prokura to dobre rozwiązanie przy założeniu, że mamy do czynienia tylko z czasową nieobecnością przedsiębiorcy.

Więcej o tym, jak zabezpieczyć swoją firmę gdy jesteś na wakacjach.

A co zrobić, by zapewnić ciągłość działania firmy po śmierci przedsiębiorcy, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą?

Od listopada 2018 roku jest to znacznie łatwiejsze. Weszła wtedy w życie ustawa, która wprowadza instytucję zarządcy sukcesyjnego.

To osoba, która po śmierci przedsiębiorcy będzie tymczasowo zarządzać jego przedsiębiorstwem. Zarządca może działać przez 2 lata. W wyjątkowych przypadkach zarząd może być przedłużony do 5 lat.

Dzięki temu spadkobiercy przedsiębiorcy zyskają czas na przeprowadzenie wszelkich formalności spadkowych.

Kto nie może być zarządcą sukcesyjnym?

Nie każda osoba może pełnić funkcję zarządcy sukcesyjnego.

Dlatego, jeśli wybierasz swojego „następcę”, zwróć uwagę, czy wobec tej osoby nie orzeczono:

• zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wynikającej z art. 373 prawa upadłościowego;
• środka karnego albo środka zabezpieczającego w postaci zakazu prowadzenia takiego samego rodzaju działalności gospodarczej, jaką Ty prowadzisz.

Działanie przedsiębiorstwa pod zarządem sukcesyjnym

Po ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego firma przedsiębiorcy będzie mogła dalej działać (tj. zatrudniać pracowników, obsługiwać kontrahentów, uzyskiwać przychód i płacić podatki).

Po śmierci przedsiębiorcy dotychczas zawarte umowy nie wygasają, a zarządca może płynnie kontynuować ich wykonywanie. Firma będzie też działać pod tym samym NIP-em i REGON-em.

Zmienia się natomiast nazwa firmy. Do jej dotychczasowej nazwy dodane jest oznaczenie w spadku.

Przyjmijmy, że firma przedsiębiorcy nazywała się Pizzeria Italiana Jan Kowalski. Po śmierci przedsiębiorcy zarządca sukcesyjny będzie mógł używać nazwy Pizzeria Italiana Jan Kowalski w spadku.

Co zrobić, żeby ustanowić zarządcę sukcesyjnego?

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego nie wiąże się z żadnymi kosztami, a wszelkie formalności możesz wykonać przez internet.

Pierwszym krokiem jest wybór odpowiedniej osoby. Nie musi to być ktoś z kręgu spadkobierców. Nie musi to być nawet osoba, która sama prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Ważne natomiast, by miała ona pełną zdolność do czynności prawnych. Nie możesz np. ustanowić zarządcą własnego niepełnoletniego dziecka.

Wybrany zarządca musi wyrazić zgodę na pełnienie takiej funkcji. Możesz poprosić go o podpisanie oświadczenia o wyrażeniu zgody na bycie zarządcą sukcesyjnym.

W CEIDG nie trzeba przedstawiać skanu tej zgody. Przedsiębiorca jest zobowiązany tylko do złożenia oświadczenia, że taka osoba wyraziła zgodę na pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego.

Drugi krok to zgłoszenie zarządy sukcesyjnego do CEIDG. W tym celu trzeba uzupełnić formularz na stronie internetowej.

Można też go wysłać pocztą.

Rezerwowy zarządca sukcesyjny

Możesz też od razu ustanowić rezerwowego zarządcę sukcesyjnego. Gdyby ten pierwszy zarządca nie mógł pełnić funkcji, wówczas będzie działał zarządca rezerwowy.

Zabezpieczasz się wtedy np. przed sytuacją, w której wybrany przez Ciebie zarządca sukcesyjny:

• zrezygnuje z pełnienia tej funkcji;
• nie będzie mógł prowadzić działalności gospodarczej;
• umrze przed Tobą;
• będzie skazany wyrokiem, który uniemożliwia mu pełnienie tej funkcji.

Co istotne: w jednym momencie funkcję zarządcy sukcesyjnego może pełnić tylko jedna osoba. Trzeba więc jasno określić, kto jest głównym zarządcą, a kto zarządcą rezerwowym.

Zmiana zarządcy sukcesyjnego

Zarządcę sukcesyjnego zawsze możesz zmienić lub w ogóle zrezygnować z jego ustanowienia. Jest to tak proste jak jego ustanowienie.

Nie należy zatem się obawiać, że jest to nieodwoływalna decyzja. Jeżeli w pewnym momencie zdecydujesz się na zmianę zarządcy, bo np. utracisz do niego zaufanie, prawo nie stwarza najmniejszego problemu.

Ustanowienie zarządcy po śmierci przedsiębiorcy

Również po śmierci przedsiębiorcy można ustanowić zarządcę; robią to jego spadkobiercy. Ja jednak nie polecam tego rozwiązania, bo jest związane z opłatami za notariusza. Dodatkowo wymaga współdziałania spadkobierców, a to nie zawsze niestety jest możliwe.

Jeżeli zarządca nie został powołany za życia przedsiębiorcy, prawo do jego powołania przysługuje:

• małżonkowi przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie;
• spadkobiercy ustawowemu, który przyjął spadek;
• spadkobiercy testamentowemu, który przyjął spadek;
• zapisobiercy windykacyjnemu, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie.

Zgoda na powołanie zarządcy sukcesyjnego musi być wyrażona przez spadkobierców, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie wynoszący co najmniej 85%.

Zawieszenie działalności gospodarczej a ustanowienie zarządcy sukcesyjnego

Nawet jeżeli w danym momencie działalność jest zawieszona, i tak możesz powołać dla niej zarządcę sukcesyjnego.

Zarządca sukcesyjny – uprawnienia

Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku.

Uprawnienia zarządcy sukcesyjnego są szerokie.

Zarządca może prowadzić wszelkie czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa objętego spadkiem. Po śmierci przedsiębiorcy nie ma konieczności zawieszania postępowania sądowego na czas wstąpienia do sprawy jego spadkobierców. Spór sądowy będzie mógł się normalnie toczyć.

Zarządca może również dokonywać według własnego uznania czynności zwykłego zarządu.

Jeżeli chodzi o czynność przekraczającą zwykły zarząd, musi uzyskać zgodę wszystkich właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Gdy nie uzyska takiej zgody, ma możliwość otrzymania pozwolenia sądu na przeprowadzenie czynności przekraczającej zwykły zarząd.

Powyższy zakres działań wynika z ustawy. Nie możesz więc skutecznie ograniczyć kompetencji zarządcy sukcesyjnego. Wszystkie takie działania będą nieskuteczne.

Spółka cywilna a zarządca sukcesyjny

Zarządcę sukcesyjnego mogą także powołać wspólnicy spółki cywilnej.

Wówczas przepisy o zarządcy sukcesyjnym stosują się odpowiednio do zmarłego wspólnika tej spółki.

Więcej o wadach i zaletach spółki cywilnej i przekształceniu spółki cywilnej w spółkę komandytową

Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej

Jest jeszcze jedno rozwiązanie, które zapewni ciągłość firmy po śmierci przedsiębiorcy. To przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej, np. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Warto przy tym mieć na uwadze, że nie jest to jednak sprawa, którą da się wprowadzić w życie w ciągu godziny czy bez konieczności wychodzenia z biura.

Więcej o przekształceniu spółki cywilnej w spółkę komandytową

Ustanowienie pełnomocników, prokurentów czy zarządców sukcesyjnych nie wymaga wiele pracy, a może to być najlepiej zainwestowany czas w Twoją firmę.

W tym momencie w CEIDG jest ujawnionych prawie 800 firm, które prowadzone są przed zarządcę sukcesyjnego. Zapewne ta liczba będzie wraz z upływem czasu rosnąć.

Jeżeli potrzebujesz pomocy przy ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego w Twojej firmie, zapraszam do KONTAKTU.