W prawie cywilnym pojawia się dużo pojęć, które dla laika znaczą to samo. Jednak w świecie prawnym różnica między jednym a drugim określeniem jest ogromna. Moim zdaniem każdy przedsiębiorca powinien orientować się w tych podstawowych różnicach. Na sam początek proponuję rozważyć odstąpienie a wypowiedzenie umowy – jakie są różnice między znaczeniem tych dwóch pojęć? 

Często pojęcia odstąpienia od umowy i wypowiedzenia umowy są używane w umowach zamiennie, mimo że pociągają one odrębne konsekwencje.

Warto wiedzieć, jaka jest różnica między odstąpieniem a wypowiedzeniem umowy – chociażby po to, żeby uniknąć konsekwencji, które mogą wyniknąć z niezrozumienia tych terminów.

Odstąpienie od umowy

Odstąpienie od umowy, z którym najczęściej się spotykamy w życiu codziennym, wynika z ustawy o prawach konsumenta.

Jeżeli konsument zawiera umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, to ma prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy albo od otrzymania towaru.

Powiedzmy, że konsument kupuje za pośrednictwem internetu buty do biegania. Po otrzymaniu butów okazuje się, że nie są to takie, o jakich myślał, i nasz konsument decyduje się je zwrócić. Wysyła do sprzedawcy maila, odsyła buty i otrzymuje pieniądze na swój numer konta.

To, co opisałam powyżej, to klasyczne odstąpienie od umowy.

Konsument doprowadził do sytuacji, w której jak gdyby umowa w ogóle nie została zawarta.

W wyniku rezygnacji z butów do biegania kupujący oddał buty, a sprzedawca zwrócił mu określoną sumę pieniędzy. Odstąpienie od umowy powoduje przywrócenie sytuacji z samego początku, jeszcze przed zawarciem umowy.

Ustawodawca przewidział kilka możliwości takiego odstąpienia od umowy.

Poza wskazanym powyżej prawem wynikającym z ustawy o prawach konsumenta istnieje możliwość odstąpienia od umowy deweloperskiej czy od umowy o kredyt konsumencki. Strony mogą też odstąpić od umowy o dzieło. 

Dodatkowo strony w umowie mogą przewidzieć prawo do odstąpienia od umowy.

Wypowiedzenie umowy

Natomiast wypowiedzenie nie niweluje zawartej umowy.

Jeżeli wypowiadamy umowę, to umowa ta przez jakiś czas obowiązywała i strony były zobowiązane do wykonania swoich zobowiązań. Natomiast jedna ze stron nie jest zainteresowana dalszym związaniem umową i postanawia wypowiedzieć umowę.

Dla przykładu – umowa najmu. Mamy zawartą umowę najmu mieszkania na czas nieokreślony. Umowa obowiązuje już od roku, ale w tym momencie chcemy ją wypowiedzieć. W umowie jest zapis, że umowę można wypowiedzieć z miesięcznym okresem wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego. Wypowiedzenie należy sporządzić w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Wręczamy wynajmującemu pisemne wypowiedzenie umowy w dniu 31 stycznia, więc umowa przestaje obowiązywać z końcem lutego.

Wypowiedzenie umowy najmu nie powoduje skutku, jakby umowa nigdy nie obowiązywała.

Umowa była wiążąca dla stron rok. Przez ten rok najemca był zobowiązany do płacenia czynszu, a wynajmujący do udostępnienia mieszkania. Jeżeli np. najemca zalega z czynszem za jeden miesiąc, mimo wypowiedzenia umowy, musi uregulować swoje zaległości. Ponadto musi zapłacić czynsz za okres wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy skutkuje zakończeniem jej obowiązywania, nie niweluje ona tego, że umowa obowiązywała przez jakiś czas.

Opłakane skutki pomyłki odstąpienia z wypowiedzeniem umowy

Skutki pomylenia odstąpienia a wypowiedzenia umowy mogą być opłakane. Pamiętaj, że odstąpienie a wypowiedzenie umowy to dwa różne pojęcia.

Tutaj posłużę się anegdotą o zbyt sprytnym przedsiębiorcy, który jednocześnie chciał dochodzić kary umownej za nienależyte wykonanie umowy w wysokości 200 000 zł. Skoro i tak złożył już pozew, to dochodził jeszcze 10 000 zł kary umownej za odstąpienie od umowy.

Przedsiębiorca w toku procesu gorliwie wykazywał, że jego kontrahent odstąpił od umowy i jednocześnie w sposób nienależyty ją wykonał.

Już się chyba domyślacie, jak to się mogło skończyć.

Sąd uznał, że doszło do skutecznego odstąpienia drugiej strony od umowy. Skoro nie było umowy, to nie można przecież mówić o nienależytym jej wykonaniu. A więc przedsiębiorca, który chciał mieć 210 000 zł, musiał „zadowolić się” kwotą 10 000 zł.

A wszystko przez to, że pomylił odstąpienie z wypowiedzeniem umowy.

Jeżeli chcesz skorzystać z konsultacji prawnej związanej z odstąpieniem lub wypowiedzeniem umowy, to zapraszam do KONTAKTU.